Dugongs Dugong dugon, ook wel zeekoeien of doejongs genoemd, zijn vreedzame en rustige dieren. Ze lijken dik, maar zijn torpedovormig (met een breed midden, taps toelopend naar de kop en naar de staart). Ze zijn hydrodynamisch en zeer gespierd, kunnen tot 3 meter lang worden en tot 500 kg wegen. Ze zijn bodemeters die zich voornamelijk voeden met zeegras en waterplanten die ze ontwortelen door met hun snuit in de bodem te graven. De voorkeurshabitats van dugongs hebben onder meer warme en ondiepe kustwateren met gezonde ecosystemen die grote hoeveelheden vegetatie kunnen bevatten.
Als zoogdieren komen dugongs regelmatig boven om te ademen en ze duiken onder om te voeden, verkennen, rusten of reizen. De voortplantingscyclus wordt gekenmerkt door een lange draagtijd van 13 maanden, waarna het vrouwtje een enkel kalf zal baren dat aanzienlijke ouderlijke zorg zal krijgen totdat het geslachtsrijp is. Dit is vermoedelijk tussen de 8 en 18 jaar. Dugongs kunnen 50 jaar worden (soms ouder), maar vanwege de enorme inspanning die in de jongen wordt geïnvesteerd, baren vrouwtjes slechts een paar keer in hun leven. Dugongs stammen af van landzoogdieren die tijdens het Eoceen in ondiepe, met gras begroeide moerassen graasden. Hun moderne naaste verwant is de olifant. Hun gladde huid is leigrijs van kleur en hun lichaam is meer gestroomlijnd dan dat van een lamantijn (manatee). De staart van een dugong lijkt op die van een dolfijn, V-vormig, en ze hebben een afgeronde kop. Afkalven vindt plaats in de ondiepe wateren van getijden zandbanken. Een pasgeboren kalf is gewoonlijk ongeveer 1,2 meter lang, weegt 30 kg en is tot 18 maanden voornamelijk afhankelijk van de moedermelk. Onze kennis van het sociale gedrag van dugongs is redelijk rudimentair. De gewoonten en habitats van dugongs maken ze moeilijk waar te nemen en het ontbreken van verschillende grootteklassen of duidelijk seksueel uiterlijk verschil, beperken de gegevens die worden verkregen door directe observatie. De enige definitieve lang aanhoudende sociale eenheid is de koe met haar kalf.
Zoals hierboven vermeld, voeden dugongs zich voornamelijk met zeegrassen. Recente studies geven aan dat ze de voorkeur geven aan zeegras soorten met een hoger stikstofgehalte en minder vezels, zoals Halophile ovalis. Ze kunnen zeegrasbodems beïnvloeden door met hun voedingsgedrag de regeneratie van snelgroeiende pioniersoorten die hun voorkeur hebben te bevorderen. Het in stand houden van een zeer smakelijk voedselgebied wordt 'cultivatiebegrazing' genoemd. Ze ontwortelen over het algemeen hele planten en produceren onderscheidende voedingssporen. Net als het nijlpaard dat zoetwaterhabitats dagelijks voorziet van tot wel 50 kg verwerkt plantaardig materiaal, recyclet de dugong ook voedingsstoffen voor zeeweiden (hoewel de omvang van het belang van dit ecologische proces nog gekwantificeerd moet worden).
Grazende dugong De verplaatsingen van dugongs zijn gevolgd in studies met VHF en satelliet zenders. De meeste verplaatsingen vinden plaats binnen leefgebieden met zeegrasvelden en worden bepaald door de getijden. Aan de zuidelijke grenzen van hun verspreidingsgebied maken dugongs seizoensgebonden reizen naar warmere wateren. Zowel verplaatsingen over korte afstanden (tussen 15-40 km per dag) als verplaatsingen over lange afstanden (tot 600 km) zijn geregistreerd, wat het belang van internationale samenwerking bij het beheer hiervan onderstreept.
Map verspreidingsgebied zeekoe Dugong dugon
Zeekoeien kunnen over de hele wereld gevonden worden, met een uitgebreid verspreidingsgebied dat zich uitstrekt over minstens 37 landen en gebieden. Hun verspreidingsgebied komt voor in combinatie met zeegrasvelden aan de kust en bij eilanden in de tropische en subtropische wateren van de westelijke Stille en Indische Oceaan. Ongeveer 85.000 van de zeekoeien op de wereld bevinden zich in de kustwateren van Noord Australië. Dit wordt verondersteld ten minste driekwart van de wereldbevolking (mogelijk aanzienlijk meer!) te zijn. Elders zijn de populaties klein en versnipperd en in sommige gebieden, zoals Mauritius, de Malediven en delen van Cambodja en Laos, zijn dugongs al verdwenen. Het vlees van de dugong smaakt naar rundvlees. De jacht op dugongs voor voedsel en olie kwam voor over het hele verspreidingsgebied van de dugong en komt nog steeds voor in ten minste 31 landen. Dankzij wereldwijde inspanningen voor natuurbehoud, wordt de dugong tegenwoordig in de meeste landen wettelijk beschermd.
Oude foto uit Dr.Hamed Gohar's collectie van Egyptische vissers die op dugongs jagen
Foto met dank aan het Nationaal Instituut voor Oceanografie en Visserij - NIOF |Onderzoeksstation Hamed Gohar
Dugongs in de Egyptische Rode Zee
In 1957 publiceerde de Egyptische bioloog Dr. Hamed Gohar de eerste wetenschappelijke studie over dugongs in de Rode Zee. Er zijn aanwijzingen dat de dieren bekend waren en werden bejaagd door oude culturen in het gebied en dat er tot enkele decennia geleden zelfs legaal in Egypte werd gejaagd. Er is beperkte informatie over de verspreiding en hoeveelheid dugongs langs de Afrikaanse Rode Zee en ook de situatie in de Egyptische Rode Zee is nog relatief onbekend. Verschillende Egyptische locaties zijn echter steeds populairder geworden vanwege de aanwezigheid van inwonende individuen of groepen dugongs, en als gevolg daarvan blijven ze steeds meer toeristen aantrekken. Meer toerisme leidt tot toenemende bebouwing langs de kustlijn van Egypte, wat een negatieve invloed heeft op de natuurlijke habitat van dugongs omdat het verandering en achteruitgang veroorzaakt. Er moet een aantal lokale initiatieven worden ondernomen om de soort te beschermen, inclusief het behoud van kustgebieden waar de dugongs leven of waarschijnlijk voor zullen komen.
Richtlijnen en regels voor duiken en snorkelen
Niet doen: een dugong aanraken, berijden of achtervolgen.
Niet doen: de normale beweging of het gedrag van de zeekoe beperken.
Houd een minimale afstand van 3 - 4 meter tot de dugong.
Maak veel foto's, maar vermijd flitsfotografie waardoor de dugong kan schrikken. Fotografeer alle karakteristieke kenmerken die kunnen helpen om de dugong in de toekomst opnieuw te identificeren.
Gebruik geen gemotoriseerde voertuigen (zoals DVP / scooters) onder water.
Vermijd akoestische signaalgevers onder water.
Beperk uw observatie tot maximaal 30 minuten.
Groepen zwemmers moeten bij elkaar blijven en idealiter aan de oppervlakte blijven.
Doe geen snorkelduiken of freedives in de buurt van de dugong.
De dugong niet voeren.
Duikers dienen een veilige afstand tot de bodem aan te houden, GEEN zand te verplaatsen en NIET op zeegras te gaan zitten.
Gooi geen afval op het strand of over overboord.
Ruim nieuw onderwaterafval op.
Meld eventuele overtredingen aan de autoriteiten.
Belangrijke informatie voor kapiteins en schippers van (speed)boten, Zodiacs
Richtlijnen en regels voor varen
Dugongs worden beschouwd als het meest bedreigde grote zoogdier op het Afrikaanse continent. In Oost-Afrika groeit de bezorgdheid dat ze met groot gevaar voor lokaal uitsterven worden bedreigd, tenzij onmiddellijke instandhoudingsmaatregelen worden genomen. Dugongs staan vermeld in bijlage I van de Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES) en worden wereldwijd geclassificeerd als 'kwetsbaar voor uitsterven' vanwege een bevolkingsafname van ten minste 25% in de afgelopen 90 jaar (IUCN, 2000). Hun habitatvereisten en trage reproductiesnelheid maken ze bijzonder kwetsbaar voor antropogene (menselijke) activiteiten en ze worden bedreigd door jacht, incidentele bijvangst, vervuiling, kustontwikkeling en ziektes.
Gehoopt wordt dat dit document aanzet zal geven tot een breder publiek bewustzijn van de benarde situatie van dugongs in de Egyptische Rode Zee. Er zijn veel manieren waarop dit kan worden bereikt, zowel nationaal als lokaal. Er zou lesmateriaal kunnen worden ontwikkeld over de instandhouding en bescherming van dugongs en methoden om bijvangsten tot een minimum te beperken. Informatie zou kunnen worden verspreid via lokale autoriteiten en het bestaande netwerk van beschermde mariene gebieden en natuurbeschermingsprojecten langs de kust en via de media. Op lokaal niveau, met name in belangrijke vissersdorpen en toeristische resorts, kunnen educatieve activiteiten worden verbeterd met de steun van de Egyptische regering en lokale autoriteiten via e-learningplatforms voor openbare bijeenkomsten. Nieuwe rollen die passen bij de huidige situatie en toegepast kunnen worden; voortdurende opleiding, goed beheer en toezicht zijn een MUST.
Auteur: Ahmed Fouad
Vertaling: Brigitte van den Broek
RED SEA PROJECT™
Download uw GRATIS exemplaar richtlijnen en regels voor duiken en snorkelen, varen en meer in hoge resolutie uit onze E-bibliotheek in de Rode Zee Dugong Project sectie.
Comments